Interlagos: Μια άλλη εξήγηση για τις υδρολισθήσεις.
Με αφορμή το pile-up των μονοθεσίων στην 3η στροφή του φετινού Interlagos, επιχειρούμε να δώσουμε μία άλλη άποψη για αυτά τα ατυχήματα...
Όπως μαθεύτηκε αργότερα, το σημείο εκείνο δε μάζευε νερά λόγω κλίσης και συσσώρευσης των εναπομείναντων υδάτων των γύρω σημείων, αλλά εξαιτίας βλάβης στο σύστημα αποχέτευσης... (μάλιστα ακούστηκε ότι επρόκειτο για την αποχέτευση των VIP τουαλετών! ). Συνεπώς, η στάθμη του νερού αυξομειωνόταν από λεπτό σε λεπτό, οπότε ο τρόπος που θα επέλεγαν να περάσουν οι οδηγοί από εκείνη τη στροφή δε ήταν δεδομένος. Το αποτέλεσμα ήταν να έχουμε 5-6 μονοθέσια στον τοίχο, και μία τρυφερή συνάντηση του Montoya με τον Pizzonia, οι οποίοι μοιράστηκαν αντικρυστά τον πόνο τους στον τόπο του ατυχήματος.
Γιατί ένα μονοθέσιο να υδρολισθαίνει? Πολύ απλή και γνωστή η απάντηση: Επειδή δεν "πατάει" καλά στο έδαφος. Γιατί ένα μονοθέσιο δεν "πατάει" καλά στο έδαφος? Εδω΄θα το ψάξουμε λιγάκι...
Η πιό γνωστή εκδοχή είναι αυτή την μεσολάβησης ενός λεπτού φιλμ νερού μεταξύ της διεπιφάνεις ελαστικού-ασφάλτου, λόγω της ανικανότητας του ελαστικού να αποβάλει το νερό με τη βοήθεια της ειδικής του χάραξης. Δηλαδή, η ποσότητα του νερού είναι τέτοια, που λόγω αδρανείας και τριβών δεν επιτρέπεται η γρήγορη απορροή προς το πλάι, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται πολύ νερό στα αυλάκια και, κατ'επέκταση, γύρω από αυτά. Πολλοί θα πουν πως ο τρόπος με τον οποίο περνούσαν τη στροφή οι οδηγοί έπαιζε καθοριστικό ρόλο στο αν θα χάσουν τον έλεγχο του μονοθεσίου ή όχι. Παρ'όλο που η άποψη αυτή είναι πολύ κοντά στην αλήθεια, δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτό που είπαμε προηγουμένως, ότι δηλαδή η στάθμη του νερού δεν ήταν συνεχώς η ίδια, ώστε οι πιλότοι να "ζυγίσουν" το πέρασμά τους για κάθε γύρο εφεξής.
Οκ, ας το προχωρήσουμε ακόμα παραπέρα. Γιατί το νερό δεν αποβάλλεται ικανοποιητικά από τα αυλάκια του ελαστικού? Δεδομένο είναι πως το νερό, καθώς γεμίζει τα αυλάκια του ελαστικού, λόγω της φόρας με την οποία έρχεται σε επαφή με το ελαστικό, λόγω της γωνίας με την οποία γίνεται αυτή η επαφή (υπάρχει κατακόρυφη συνισταμένη, αφού η πρώτη επιφάνεια επαφής είναι καμπύλη) καθώς και λόγω της άνωσης του υγρού (που μαζεύεται σε μεγάλες ποσότητες και πίεση κάτω από το ελαστικό) έχει την τάση να ανυψώσει το μονοθέσιο. Για το λόγο αυτό επιλέγονται ρυθμίσεις όπως υψηλές κλίσεις στις πτέρυγες (ώστε να ασκούν αντίθετη δύναμη με αυτή του νερού), συγκεκριμένος συνδυασμός σκληρότητας μεταξύ των αναρτήσεων (ώστε σε κάθε μικρή ανύψωση ενός τροχού να έχουμε ισοστάθμιση από τους άλλους), πιό συμμετρική κατανομή φρένων μεταξύ των δύο αξόνων και τέτοια χαρτογράφηση κινητήρα ώστε η απόδοση να είναι κατά το δυνατό ομαλότερη. Πέρα από τις όποιες άλλες ρυθμίσεις, κι εδώ θα επιμείνουμε, σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά του μονοθεσίου παίζει η ρύθμιση του λεγόμενου "ride-height". Πρόκειται για την απόσταση του πατώματος του μονοθεσίου από το έδαφος. Είναι γνωστό ότι όσο χαμηλότερο είναι το ride height, τόσο ευνοείται η πρόσφυση του μονοθεσίου. Κι αυτό κυρίως λόγω του φαινομένου του ground effect, της εκμετάλλευσης του θεωρήματος Bernoulli για τη διαφορά των πιέσεων ανάμεσα σε δύο επιφάνειες. Η ρύθμιση αυτή έχει επίσης επίδραση στην ευστάθεια και ισορροπία του μονοθεσίου, λόγω χαμηλότερου κέντρου βάρους. Κι εδώ, όμως, όπως σε κάθε σχεδόν ρύθμιση που έχει σκοπό την πρόσφυση, έχουμε αρνητική επίδραση στην ταχύτητα. Κι αυτό όχι λόγω αεροδυναμικής, αλλά λόγω...τριβών. Ναι, τριβών. Θυμάστε τις παλιές καλές εποχές εκείνες τις θεαματικές σπίθες που έβγαζαν στις ευθείες τα μονοθέσια? Καθώς τότε η αεροδυναμική εξάρτηση της πρόσφυσης από τις αεροτομές και το σχεδιασμό του μονοθεσίου ήταν πολύ μικρότερη από σήμερα, οι ρυθμίσεις περιελάμβαναν ελάχιστες αποστάσεις της "σανίδας" από το έδαφος. Καθώς, δε, οι ταχύτητες στις ευθείες αυξάνονται δραματικά σε σχέση με τις στροφές, η κατακόρυφη πίεση που ασκείται από τις πτέρυγες αυξάνεται επίσης σημαντικά, με αποτέλεσμα το ήδη χαμηλωμένο σασσί να βρίσκει στο έδαφος.Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σήμερα, σε πολύ μικρότερο βαθμό, βέβαια. Παρ'όλα αυτά, η επίδραση αυτών των τριβών στην ταχύτητα του μονοθεσίου είναι παραπάνω από αισθητή, σε περιπτώσεις όπου οι πίστες έχουν μεγάλες αναπηδήσεις. [Στο ταξίδι μας στην Ίμολα είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε από κοντά τέτοια σημεία της ασφάλτου, όταν μετά τον αγώνα μπήκαμε και περπατήσαμε στην πίστα. Η μυρωδιά "καμένου" μετάλλου ήταν έντονη, ενώ τα χαλίκια της ασφάλτου είχαν λειανθεί σε επίπεδο...γυαλιού!].
Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο κοντά είναι το σασσί στο έδαφος και πόσο είναι το στρώμα του νερού κάθε φορά στην πίστα... Η είσοδος νερού κάτω από τη σανίδα έχει σαν αποτέλεσμα την τάση για ανύψωση του μονοθεσίου. Η τάση αυτή υπερνικιέται, συνήθως, από την κάθετη δύναμη των αεροτομών. Και πάλι, όμως, αν η ποσότητα του νερού είναι πολύ μεγάλη, η αεροδυναμική αντίσταση δεν είναι αρκετή.
Αν συνδυάσουμε τα παραπάνω, μπορούμε να κάνουμε μία σχετική υπόθεση για τα αίτια των υδρολισθήσεων στη Βραζιλία. Παρατηρώντας τις τελικές ταχύτητες των οδηγών που είχαν την ατυχία να υδρολισθήσουν, βλέπουμε ότι αυτές ήταν αρκετά μικρότερες από των υπολοίπων οδηγών. Αν οι μικρές τελικές ταχύτητες ήταν αποτέλεσμα ρυθμίσεων του ride height ή των αεροτομών, είναι πού πιθανό αυτές να είναι η αιτία των ατυχημάτων. (με μεγάλη κλίση στις πτέρυγες το μονοθέσιο πιέζεται προς τα κάτω τόσο πολύ, ώστε είναι σα να έχεις ήδη χαμηλωμένο μονοθέσιο, ευρισκόμενος σε μεγάλη ταχύτητα). Οι ρυθμίσεις αυτές, σε συνδυασμό με τα ελαστικά, δούλεψαν πολύ καλά στο υπόλοιπο της πίστας, όπου η στάθμη του νερού ήταν σε λογικά επίπεδα κι έπεφτε συνεχώς. (Η ικανότητα του ΜΣ δε μπορεί να ήταν ο μόνος παράγοντας που οδήγησε στη δραματική μείωση της διαφοράς του από τις McLaren). Καθώς, όμως, στη σύγχρονη F1 δεν προβλέπονται "λίμνες", επρόκειτο για μία κατάσταση που δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπιστεί με βάση τους υπολογισμούς των μηχανικών.
Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε το απαράδεκτο αυτής της κατάστασης, να βλέπουμε, δηλαδή, πίστες Formula1, εν έτει 2003, να έχουν τέτοια προβλήματα απορροής υδάτων. Οι βρεγμένοι αγώνες είναι πολύ όμορφοι και συναρπαστικοί ως προς την εξέλιξή τους, αλλά δε χρειάζεται να γίνονται κι επικίνδυνοι.		  
Phaethon